Καλή σας μέρα! 'Εχοντας πατέρα γεωπόνο και μάλιστα σε θέση σχετική με τα σταφύλια και τα κρασιά στην περιοχή της Καβάλας και της Νέας Περάμου...
σκέφτηκα για σήμερα να σας παρουσιάσω μια μοναδικά αρωματική ομάδα κρασιών που αγαπώ πολύ. Όχι δεν είμαι ούτε οινολόγος, ούτε sommelier, ούτε ειδικός επί των κρασιών! Απλά, έψαξα και βρήκα πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τα ιδιαίτερα αυτά κρασιά που ξεκίνησαν στην Ελλάδα μας... τον ευλογημένο αυτό τόπο που κι εμείς οι ίδιοι, οι κάτοικοί του, πολύ συχνά ξεχνάμε ή μάλλον παραμελούμε ...ίσως κι αγνοούμε κάποιες φορές. Παρόλα αυτά, καλό είναι να μαθαίνουμε... Αν, λοιπόν, σας ενδιαφέρει το θέμα... ακόμα και από την άποψη των εγκυκλοπαιδικών γνώσεων... Κυριακή είναι, λίγο περισσότερο χρόνο έχουμε στη διάθεσή μας... διαβάστε τα παρακάτω...
σκέφτηκα για σήμερα να σας παρουσιάσω μια μοναδικά αρωματική ομάδα κρασιών που αγαπώ πολύ. Όχι δεν είμαι ούτε οινολόγος, ούτε sommelier, ούτε ειδικός επί των κρασιών! Απλά, έψαξα και βρήκα πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τα ιδιαίτερα αυτά κρασιά που ξεκίνησαν στην Ελλάδα μας... τον ευλογημένο αυτό τόπο που κι εμείς οι ίδιοι, οι κάτοικοί του, πολύ συχνά ξεχνάμε ή μάλλον παραμελούμε ...ίσως κι αγνοούμε κάποιες φορές. Παρόλα αυτά, καλό είναι να μαθαίνουμε... Αν, λοιπόν, σας ενδιαφέρει το θέμα... ακόμα και από την άποψη των εγκυκλοπαιδικών γνώσεων... Κυριακή είναι, λίγο περισσότερο χρόνο έχουμε στη διάθεσή μας... διαβάστε τα παρακάτω...
Ας ξεκινήσουμε όμως από λίγο πιο μακριά, την ιστορία μας για να μάθουμε τα πάντα από την αρχή!
Ο Ελληνικός αμπελώνας είναι ένας από τους αρχαιότερους του κόσμου. Εδώ και χιλιάδες χρόνια, καλλιεργείται αδιάκοπα με στόχο την παραγωγή επιτραπέζιων σταφυλιών αλλά και πολύ υψηλής ποιότητας κρασιών. Αποτελείται από "νησίδες" αμπελουργικές που καλύπτουν μεγάλη έκταση σε όλη την ηπειρωτική και νησιωτική χώρα και ευνοούνται από το μεσογειακό κλίμα της και την ευεργετική επίδραση της θάλασσας. Μεγάλος αριθμός αμπελώνων είναι παραθαλάσσιοι.
Λιαστά κρασιά παράγονται σε πολλές περιοχές της Ελλάδας αφού σχεδόν παντού, όπως είπαμε, υπάρχει παράδοση, αμπέλι και ήλιος.
Ωστόσο, οι κύριες περιοχές παραγωγής φημισμένων λιαστών κρασιών είναι οι εξής:
• Η Σαντορίνη, με το διάσημο ανά τους αιώνες Vinsanto.
• Η Σιάτιστα, τόσο με τα διάσημα λιαστά, όσο και με τα αεριστά κρασιά της.
• Η Σάμος με το Σάμος Νεctar.
• Η Σητεία, με τα γλυκά ΠΟΠ κρασιά της.
•Η Πάρος και η Μονεμβασιά με τα γνωστά γλυκά Malvasia.
• Η Σιάτιστα, τόσο με τα διάσημα λιαστά, όσο και με τα αεριστά κρασιά της.
• Η Σάμος με το Σάμος Νεctar.
• Η Σητεία, με τα γλυκά ΠΟΠ κρασιά της.
•Η Πάρος και η Μονεμβασιά με τα γνωστά γλυκά Malvasia.
.jpg)
Τα λιαστά κρασιά (ή ηλιαστά, από τη λέξη «ήλιος») είναι γλυκά κρασιά, που παράγονται παραδοσιακά στην Ελλάδα, από τους προϊστορικούς χρόνους μέχρι και σήμερα. Το όνομά τους φανερώνει την πρακτική του λιασίματος με τον τρύγο, δηλαδή του «στεγνώματος» των σταφυλιών, με αποτέλεσμα τη μερική αφυδάτωσή τους ώστε να συμπυκνωθεί ο χυμός τους. Αυτό γίνεται για να έχουν τα σταφύλια περισσότερα σάκχαρα και να «δώσουν» μούστο με τόσο πολύ υψηλό γράδο, ώστε όταν σταματήσει η ζύμωση, το κρασί να περιέχει πολλά αζύμωτα σάκχαρα και να είναι πραγματικά γλυκό στη γεύση και όχι τεχνητά γλυκό. Εκτός όμως από τα σάκχαρα τα λιαστά κρασιά διατηρούν και συμπυκνωμένο το άρωμα του σταφυλιού, αποκτώντας εντυπωσιακή αρωματική πολυπλοκότητα που με την παλαίωση εξελίσσεται σε ένα απίστευτα ραφινάτο άρωμα. Αλλά και η οξύτητά τους είναι υψηλή γιατί με το λιάσιμο, εκτός από τα σάκχαρα και τα αρώματα, συμπυκνώνονται και τα φυσικά οξέα του σταφυλιού.
Σύμφωνα με τον Διοσκουρίδη, τα γλυκά κρασιά παράγονταν στους αρχαίους χρόνους «...εκ της θειλοπεδευθείσης σταφυλής ή επί των κλημάτων οπτησθείσης...». Δηλαδή δύο ήταν οι τεχνικές αλλά και τα μέρη που απλώνονταν τα σταφύλια για να λιαστούν.
Α- Στο «ηλιαστήριον» ή «θειλόπεδον» ή σύγχρονα «λιάστρα» που είναι και η πιο παλιά τεχνική.
Η λιάστρα ήταν συνήθως διαμορφωμένη μέσα στον αμπελώνα, όπως φαίνεται από τα γραπτά του Ομήρου. ‘Οταν ο Οδυσσέας σταμάτησε να θαυμάσει το κτήμα του βασιλιά Αλκίνοου στο νησί των Φαιάκων, αναφέρει ότι μέσα στο «πολύκαρπο» αμπέλι και σ' ένα του ίσιωμα υπήρχε η λιάστρα, όπου ο ήλιος στέγνωνε τα σταφύλια. Το κρασί που προερχόταν από τις «θειλοπεδευθείσες» σταφυλές δηλαδή τα λιασμένα σταφύλια, έλεγε ότι είναι ο «μελιηδέας» οίνος, δηλαδή ένα κρασί γλυκό σαν μέλι και το οποίο έπινε ο Αλκίνοος και οι «οινοποτάζοντες» άρχοντες του νησιού.
Την τεχνική που λιασίματος περιγράφει και ο Ησίοδος λίγο διαφορετική για την Άσκρα της Βοιωτίας. Εκεί η λιάστρα δεν ήταν στον αμπελώνα, αλλά στο σπίτι, και εκεί μεταφέρονταν τα σταφύλια.
Το ίδιο γινόταν αργότερα στα αιγαιοπελαγίτικα νησιά μας, όπου τα σταφύλια απλώνονταν στις ταράτσες και τα λιακωτά: «Όταν ο Ωρίων και ο Σείριος έρθουν στη μέση τ' ουρανού και η ροδοδάχτυλη Ηώ βλέπει τον Αρκτούρο, τότε κόψε και φέρε στο σπίτι σου όλα τα σταφύλια δείξε τα στον ήλιο δέκα ημέρες και δέκα νύχτες, ίσκιασέ τα πέντε και την έκτη ημέρα βάλε στα αγγεία τα δώρα του Διονύσου, πλούσιου σε χαρές».
«Δέκα ημέρες και δέκα νύχτες», ο ποιητής μας λέει ότι τα σταφύλια πρέπει να απλωθούν στον ήλιο δέκα ημέρες και δέκα νύχτες. Kι επειδή τις νύχτες δεν υπάρχει ήλιος, είναι φανερό ότι εννοεί να απλωθούν στο ύπαιθρο, όπως γίνεται ακόμη και σήμερα. Kαι όταν λέει «συσκιάσαι», εννοεί σκέπασέ τα, στέγασέ τα. Ακόμη και σήμερα, «σκιές» λέγονται τα στέγαστρα που κατασκευάζονται στην Πελοπόννησο για να προστατέψουν τις σταφίδες από τη νυχτερινή υγρασία και τις τυχόν βροχές.
Β- Μέσα στον αμπελώνα κι επάνω στα κλήματα, είναι η δεύτερη τεχνική που αναφέρεται από τον Διοσκουρίδη και η οποία φαίνεται ότι είναι μεταγενέστερη της πρώτης.
Πρωτοαναφέρεται από τον Palladius, Λατίνο γεωργικό συγγραφέα, του 4ου μ.Χ. αιώνα, ο οποίος μάλιστα λέει ότι πρόκειται για ελληνική τεχνική κατά την οποία, αφού τσακίσουν το κοτσάνι των σταφυλιών, αφήνουν τα σταφύλια να μαραθούν πάνω στα κλήματα και μετά τα κρεμούν στη «σκιά».
Έτσι γίνονται τα λιαστά ή ηλιαστά κρασιά που μετά ωριμάζουν σε δρύινα βαρέλια αλλά και μέσα στη φιάλη τους και μας χαρίζουν τη σπάνια γλύκα και τα πολύτιμα αρώματά τους.
Πηγές
