Μαυρομάτικα φασόλια: ένας διατροφικός θησαυρός


Μαυρομάτικα φασόλια: ο διατροφικός θησαυρος

Yπάρχουν πολλά είδη φασολιών, είτε φρέσκων είτε ξερών αλλά τα γνωστά μας «μαυρομάτικα φασόλια», αυτά τα μικρά μπεζ φασόλια με το μαύρο σημάδι που μοιάζει με μάτι στη μια τους πλευρά, γνωστά με το όνομα αμπελοφάσουλα ή γυφτοφάσουλα στην πράσινη, τρυφερή μορφή τους, αποτελούν μια ιδιαίτερα αγαπητή και νόστιμη κατηγορία. Ένα όσπριο που, αν και θεωρείται ταπεινό και φτωχικό είναι πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά, βιταμίνες, σίδηρο και πρωτεΐνη. Στη Ρούμελη τα ονομάζουν «μαυροσελαχάκηδες» γιατί παρομοιάζουν την μαύρη κουκίδα με ζώνη. Στην Κύπρο λέγονται «λουβιά». Στην Αμερική τα αποκαλούν “black-eyed beans”  ενώ στη Γαλλία « cornilles ».

Η ιστορία τους

Η πρώτη εμφάνιση των μαυρομάτικων ήταν στην Αφρική απ’ όπου οι Ισπανοί εξερευνητές τα έφεραν στον Νέο Κόσμο. Στη Λατινική Αμερική, τα μαυρομάτικα (ή φασόλια της αγελάδας όπως τα ονόμαζαν) θεωρούνταν το πιάτο του φτωχού συμβολίζοντας την ταπεινότητα κι αυτό γιατί στη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, οι γιάνκηδες έκαιγαν όλες τις άλλες καλλιέργειες εκτός από τις καλλιέργειες των μαυρομάτικων γιατί αυτά χρησιμοποιούνταν μόνον για ζωοτροφή. Ωστόσο για να επιζήσουν οι κάτοικοι άρχισαν να τα χρησιμοποιούν για τροφή.            

Στον Αμερικανικό Νότο τα μαυρομάτικα έγιναν το βασικό και αγαπημένο φαγητό των Αφροαμερικανών από την εποχή της σκλαβιάς και πέρασαν στην κατηγορία των παραδοσιακών τους φαγητών. Καταναλώνονταν (εκτός από τον υπόλοιπο χρόνο) και την Πρωτοχρονιά γιατί πίστευαν ότι αντιπροσωπεύουν κέρματα και θα τους φέρουν ευημερία, πλούτη και τύχη όλο τον χρόνο. Σε άλλα μέρη του κόσμου έριχναν στην κατσαρόλα με τα μαυρομάτικα ένα κέρμα και όποιος το βρεί στο πιάτο του θα είναι τυχερός για όλη την χρονιά (όπως έχουμε εμείς το κέρμα στην Βασιλόπιτα).

Στην Ελλάδα, η καλλιεργειά τους άρχισε από τον 3ο αιώνα π.Χ. και συνήθως τα έτρωγαν με ξίδι, μέλι και σιναπόσπορο. Ο Διοσκουρίδης τα αναφέρει με το όνομα «η σμίλαξ η κηπαία» ενώ κατά τα βυζαντινά χρόνια (12ο ή 13ο αιώνα) αναφέρονται σε ένα σατιρικό κείμενο σαν «φάσουλος ο κοιλιοπρήσθης και μαυρόμματος».

Μαυρομάτικα φασόλια: ο διατροφικός θησαυρος

Τα οφέλη τους

Συνδυάζοντας δύο πολύ σημαντικές ιδιότητες, το ότι δεν έχουν πολλές θερμίδες (μόνον 134 θερμίδες τα 100 γρ.) αλλά είναι πολύ πλούσια σε πρωτεΐνη και θρεπτικά συστατικά (μαγνήσιο, μαγγάνιο, φώσφορο, ψευδάργυρο, κάλιο, νάτριο) μια κούπα μαυρομάτικα φασόλια καλύπτει το 45% των καθημερινών αναγκών σε φυτικές ίνες, το 58% σε φυλλικό οξύ και το 31% σε πρωτεΐνη. 

10  λόγοι για να τα καταναλώνουμε

1.    Είναι απαραίτητα για τη σωστή λειτουργία όλων των κυττάρων, των ιστών και των οργάνων του σώματος γιατί λόγω της περιεκτικότητας τους σε κάλιο και νάτριο αποτελούν βασικούς ηλεκτρολύτες που ρυθμίζουν την αυξημένη πίεση του αίματος, την διέγερση νεύρων και μυών και το pH.

2.     Είναι μια καλή πηγή πρωτεΐνης για τους χορτοφάγους.

3.   Η θειαμίνη (βιταμίνη Β1) τους είναι πολύ σημαντική για την καλή λειτουργία των εγκεφαλικών κυττάρων, της μνήμης και της γνωστικής ικανότητας.

4.    Είναι πολύ καλή πηγή σιδήρου (αν και η απορρόφησή του είναι μικρότερη από αυτήν του ζωικού σιδήρου)  ειδικά όταν συνδυάζονται με τρόφιμα που είναι πλούσια σε βιταμίνη C.

5.    Η βιταμίνη Α που περιέχουν έχει αντιοξειδωτική δράση και συμβάλλει στην καλή υγεία των ματιών, οστών, δέρματος και μαλλιών.

6. Μεταβολίζονται με αργούς ρυθμούς σε σύγκριση με άλλους σύνθετους υδατάνθρακες και με τις φυτικές τους ίνες συμβάλλουν στο αίσθημα κορεσμού και στην πρόσληψη λιγότερων θερμίδων βοηθώντας έτσι στην απώλεια κιλών.

7.    Διατηρούν χαμηλά τα επίπεδα σακχάρου γιατί έχουν χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη ενώ παράλληλα περιορίζουν το αίσθημα κούρασης.

8.  Επιστήμονες συστήνουν στους ενήλικες να καταναλώνουν 3 κούπες φασόλια εβδομαδιαία για να μειώσουν το ρίσκο χρόνιων παθήσεων όπως ο καρκίνος.

9.  Δεν έχουν γλουτένη, άρα είναι μια πολύ καλή τροφή για όσους πάσχουν από κοιλιοκάκη.

10. Με την μεγάλη τους περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες συμβάλλουν στην  καλή λειτουργία του εντέρου.

Πού καλλιεργούνται

Στην Ελλάδα, καλλιέργειες μαυρομάτικων υπάρχουν κυρίως στην Πρέβεζα και την Καστοριά.
Στο εξωτερικό, χώρες με μεγάλη παραγωγή είναι ο Καναδάς, οι Η.Π.Α., το Περού, η Μαδαγασκάρη, η Νιγηρία.

Μαυρομάτικα φασόλια: ο διατροφικός θησαυρός

Πώς μαγειρεύονται

Γίνονται κυρίως σαλάτα, ειδικά τώρα το καλοκαίρι, αλλά μπορούν να μπουν σε σούπες, να γίνουν κοκκινιστά ή χούμους, να συνδυαστούν με χόρτα, αλλαντικά ή κρέας.

Και ένα σημαντικό μυστικό για τα μαυρομάτικα

Ποτέ δεν βάζουμε τα μαυρομάτικα να μουλιάσουν με σόδα φαγητού όπως κάνουμε πολλές φορές με τα ρεβίθια γιατί χαλάει η γεύση τους.

Μερικές από τις συνταγές με μαυρομάτικα φασόλια που θα βρείτε στο Tante Kiki...











Μαυρομάτικα φασόλια: ο διατροφικός θησαυρός


Tante Kiki
0 Comments
No