Μαυρομάτικα φασόλια: ένας διατροφικός θησαυρός

Η ιστορία τους

Η πρώτη εμφάνιση των μαυρομάτικων ήταν στην Αφρική απ’ όπου οι Ισπανοί εξερευνητές τα έφεραν στον Νέο Κόσμο. Στη Λατινική Αμερική, τα μαυρομάτικα (ή φασόλια της αγελάδας όπως τα ονόμαζαν) θεωρούνταν το πιάτο του φτωχού συμβολίζοντας την ταπεινότητα κι αυτό γιατί στη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, οι γιάνκηδες έκαιγαν όλες τις άλλες καλλιέργειες εκτός από τις καλλιέργειες των μαυρομάτικων γιατί αυτά χρησιμοποιούνταν μόνον για ζωοτροφή. Ωστόσο για να επιζήσουν οι κάτοικοι άρχισαν να τα χρησιμοποιούν για τροφή.            

Στον Αμερικανικό Νότο τα μαυρομάτικα έγιναν το βασικό και αγαπημένο φαγητό των Αφροαμερικανών από την εποχή της σκλαβιάς και πέρασαν στην κατηγορία των παραδοσιακών τους φαγητών. Καταναλώνονταν (εκτός από τον υπόλοιπο χρόνο) και την Πρωτοχρονιά γιατί πίστευαν ότι αντιπροσωπεύουν κέρματα και θα τους φέρουν ευημερία, πλούτη και τύχη όλο τον χρόνο. Σε άλλα μέρη του κόσμου έριχναν στην κατσαρόλα με τα μαυρομάτικα ένα κέρμα και όποιος το βρεί στο πιάτο του θα είναι τυχερός για όλη την χρονιά (όπως έχουμε εμείς το κέρμα στην Βασιλόπιτα).

Στην Ελλάδα, η καλλιεργειά τους άρχισε από τον 3^ο αιώνα π.Χ. και συνήθως τα έτρωγαν με ξίδι, μέλι και σιναπόσπορο. Ο Διοσκουρίδης τα αναφέρει με το όνομα «η σμίλαξ η κηπαία» ενώ κατά τα βυζαντινά χρόνια (12^ο ή 13^ο αιώνα) αναφέρονται σε ένα σατιρικό κείμενο σαν «φάσουλος ο κοιλιοπρήσθης και μαυρόμματος».

Τα οφέλη τους

Συνδυάζοντας δύο πολύ σημαντικές ιδιότητες, το ότι δεν έχουν πολλές θερμίδες (μόνον 134 θερμίδες τα 100 γρ.) αλλά είναι πολύ πλούσια σε πρωτεΐνη και θρεπτικά συστατικά (μαγνήσιο, μαγγάνιο, φώσφορο, ψευδάργυρο, κάλιο, νάτριο) μια κούπα μαυρομάτικα φασόλια καλύπτει το 45% των καθημερινών αναγκών σε φυτικές ίνες, το 58% σε φυλλικό οξύ και το 31% σε πρωτεΐνη. 

10  λόγοι για να τα καταναλώνουμε

1.    Είναι απαραίτητα για τη σωστή λειτουργία όλων των κυττάρων, των ιστών και των οργάνων του σώματος γιατί λόγω της περιεκτικότητας τους σε κάλιο και νάτριο αποτελούν βασικούς ηλεκτρολύτες που ρυθμίζουν την αυξημένη πίεση του αίματος, την διέγερση νεύρων και μυών και το pH.

2.     Είναι μια καλή πηγή πρωτεΐνης για τους χορτοφάγους.

3.   Η θειαμίνη (βιταμίνη Β1) τους είναι πολύ σημαντική για την καλή λειτουργία των εγκεφαλικών κυττάρων, της μνήμης και της γνωστικής ικανότητας.

4.    Είναι πολύ καλή πηγή σιδήρου (αν και η απορρόφησή του είναι μικρότερη από αυτήν του ζωικού σιδήρου)  ειδικά όταν συνδυάζονται με τρόφιμα που είναι πλούσια σε βιταμίνη C.

5.    Η βιταμίνη Α που περιέχουν έχει αντιοξειδωτική δράση και συμβάλλει στην καλή υγεία των ματιών, οστών, δέρματος και μαλλιών.

6. Μεταβολίζονται με αργούς ρυθμούς σε σύγκριση με άλλους σύνθετους υδατάνθρακες και με τις φυτικές τους ίνες συμβάλλουν στο αίσθημα κορεσμού και στην πρόσληψη λιγότερων θερμίδων βοηθώντας έτσι στην απώλεια κιλών.

7.    Διατηρούν χαμηλά τα επίπεδα σακχάρου γιατί έχουν χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη ενώ παράλληλα περιορίζουν το αίσθημα κούρασης.

8.  Επιστήμονες συστήνουν στους ενήλικες να καταναλώνουν 3 κούπες φασόλια εβδομαδιαία για να μειώσουν το ρίσκο χρόνιων παθήσεων όπως ο καρκίνος.

9.  Δεν έχουν γλουτένη, άρα είναι μια πολύ καλή τροφή για όσους πάσχουν από κοιλιοκάκη.

10. Με την μεγάλη τους περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες συμβάλλουν στην  καλή λειτουργία του εντέρου.