Καλησπέρα σας!! Σήμερα και αύριο θα κάνουμε μια εκδρομούλα στα ... "πάτρια εδάφη" του γαμπρού μου. Στο Μέτσοβο, όπου έχω πάει αρκετές φορές και κάθε φορά εντυπωσιάζομαι από τη δύναμη της ίδιας της παράδοσης αλλά και την πίστη των κατοίκων του στην παράδοση. Είχα να πάω 4-5 χρόνια... κι όμως ...εκεί ο χρόνος θαρρείς δεν περνά... δεν αλλοιώνει ανθρώπους, τοπία, τέχνες! Η οικονομική κρίση και ...εξαθλίωση που παρατηρείται στις πόλεις με τα καταστήματα να κλείνουν ολοένα και συχνότερα (κάνοντας βόλτα σε κάποιους κεντρικούς δρόμους της Θεσσαλονίκης, εκεί όπου άλλοτε η ζωή έδινε δυναμικό παρών, τώρα βλέπεις άδειες βιτρίνες και μαγαζιά χωρίς ψυχή μέσα) εκεί δεν κάνει αισθητή την παρουσία της. Θαρρείς και δεν τολμά, δεν έχει τη δύναμη ν' αγγίξει αυτή τη μικρή τοπική κοινωνία, που προσηλωμένη στον τρόπο που ξέρει να κερδίζει τα προς το ζειν ...αντιστέκεται σθεναρά και την αγνοεί επιδεικτικά.
Στα 1100 μέτρα μιας καταπράσινης βουνοπλαγιάς της Πίνδου, 3.500 ψυχές απολαμβάνουν τη ζωή, τη φύση, τη παράδοση και μάλιστα κάτω από σκληρές κλιματολογικές συνθήκες κατά τη διάρκεια του χειμώνα.
Δουλεύουν το μέταλλο αλλά και το ξύλο που αφθονεί στην περιοχή με μοναδική μαεστρία φτιάχνοντας έπιπλα, σκεύη, κουφώματα, διακοσμητικά είδη. Η ποιμενική γλυπτική είναι η ειδικότητά τους.
Κάποιοι είναι ξενοδόχοι, μιας και ο τουρισμός, ακόμη και τώρα που είναι μέσα Μαϊου είναι αυξημένος αλλά και όπως μας είπαν έχουν όλο τον χρόνο επισκέπτες και λόγω του χιονοδρομικού κέντρου που υπάρχει στην περιοχή. Τα ξενοδοχεία τους συνδυάζουν την παράδοση με τις σύγχρονες ανέσεις (πετροχτισμένα, με τζάκι και τζακούζι κάποια!!) για να ικανοποιήσουν ακόμη και τους πιο απαιτητικούς!
Αρκετοί είναι κτηνοτρόφοι φτιάχνοντας από το γάλα, τα περίφημα Μετσοβίτικα τυριά και ζυμαρικά (χυλοπίτες απλές, άλλες με ντομάτα και κάποιες που με εντυπωσίασαν γιατί είναι ζυμωμένες με το περίφημο κρασί "Κατώγι", τραχανά και χυλοπιτάκι) αλλά και από το μαλλί των προβάτων φτιάχνουν υφαντά, κεντητά και τις περίφημες φλοκάτες νεροτριβής.
Αρκετοί είναι κτηνοτρόφοι φτιάχνοντας από το γάλα, τα περίφημα Μετσοβίτικα τυριά και ζυμαρικά (χυλοπίτες απλές, άλλες με ντομάτα και κάποιες που με εντυπωσίασαν γιατί είναι ζυμωμένες με το περίφημο κρασί "Κατώγι", τραχανά και χυλοπιτάκι) αλλά και από το μαλλί των προβάτων φτιάχνουν υφαντά, κεντητά και τις περίφημες φλοκάτες νεροτριβής.
Οι γυναίκες έχουν κάνει γνωστές τις περίφημες ηπειρώτικες πίτες τους τις γεμάτες νοστιμιά λόγω των αγνών υλικών τους.
Τα μικρά και παραδοσιακής αρχιτεκτονικής (ακόμη και το Carrefour express που υπάρχει έχει ξυλόγλυπτη πινακίδα και είναι σε πέτρινο κτίριο απόλυτα ενσωματωμένο στην τοπική αρχιτεκτονική) είναι γεμάτα με τα γλυκά του κουταλιού, που φτιάχνουν οι γυναίκες του τοπικού συνεταιρισμού!
Τα μικρά και παραδοσιακής αρχιτεκτονικής (ακόμη και το Carrefour express που υπάρχει έχει ξυλόγλυπτη πινακίδα και είναι σε πέτρινο κτίριο απόλυτα ενσωματωμένο στην τοπική αρχιτεκτονική) είναι γεμάτα με τα γλυκά του κουταλιού, που φτιάχνουν οι γυναίκες του τοπικού συνεταιρισμού!
Με τόσες σπεσιαλιτέ πώς να μην καταφέρουν να κάνουν τα προϊόντα τους περιζήτητα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό;;;; Έτσι καταφέρνουν και βάζουν την οικονομική κρίση σε δεύτερη μοίρα. Και ναι, η παράδοση ...παράδοση αλλά και η νεολαία έχει τη δική της αναψυχή, σύγχρονη και μοντέρνα ... όπως ακριβώς χρειάζεται, με καφετερίες, ντίσκο και μπαράκια.
Όσο για τα σπίτια, χτισμένα με το πανέμορφο παραδοσιακό στυλ, όπου κυριαρχούν και πάλι η πέτρα και το ξύλο καθώς και 'κείνα τα γκρι κεραμίδια που είναι πανέμορφα και τόσο ταιριαστά στο τοπίο!
Με δύο λόγια, οι τουρίστες μπορούν να βρουν ό,τι αναζητούν... απαράμιλλη φυσική ομορφιά, καταπράσινα τοπία αλλού γαλήνια, γεμάτα αγριολούλουδα κι αλλού ξέχειλα από άγρια ομορφιά, γκρεμούς και απότομες βουνοπλαγιές γεμάτες ψηλά έλατα, μικρές σχολές σκι αλλά κι επισκέψιμους χώρους όπως το Μουσείο στο Αρχοντικό Τοσίτσα, την Πινακοθήκη Αβέρωφ, το κάστρο, το ναό της Αγίας Παρασκευής με τον υπεραιωνόβιο πλάτανο στο προαύλιο, το Οινοποιείο όπου παράγεται το υπέροχο, κατακόκκινο κρασί "Κατώγι", το Τυροκομείο με τα υπέροχα τυριά του.Παντού, οι φιλόξενοι και χαμογελαστοί κάτοικοι του Μετσόβου, έτοιμοι να εξυπηρετήσουν τον κάθε ξένο.
Απίστευτες διαδρομές για πεζοπορία ή με αυτοκίνητο (με μόνη δυσκολία τη στενότητα των δρόμων), όπως η βόλτα στο Μοναστήρι του Άη-Νικόλα ή ο Γύρος της τεχνητής Λίμνης των πηγών του Αώου,που δημιουργήθηκε με φράγματα που κατασκεύασε η ΔΕΗ και βρίσκεται στα 20 χιλ. από το Μέτσοβο και σε ύψος 1.400 μέτρων.
Και στο τέλος, κουρασμένος απ' όλα αυτά εκείνο που θέλει ο κάθε επισκέπτης είναι να γευτεί το μοναδικής νοστιμιάς κοντοσούβλι, το κοκορέτσι και το ντόπιο λουκάνικο στις ταβερνούλες του χωριού, να απολαύσει ένα καφεδάκι στις καφετερίες και να ψωνίσει παραδοσιακή είδη στα μαγαζάκια λαϊκής τέχνης.
Στο πάρκο της κεντρικής πλατείας, μερικά σκαλάκια πιο πάνω μπορεί να απολαύσει την φοβερή θέα που πολλές φορές σου κόβει την ανάσα με το μεγαλείο της. Το χωριό Ανήλιο απέναντι και παρά τα μέσα Μαϊου οι ψηλότερες βουνοκορφές καλυμμένες με χιόνια ακόμη. Δέντρα και υψόμετρο βοηθούν ώστε μια ευχάριστη δροσιά να κάνει αισθητή την παρουσία της!!!
Ας δούμε όμως και λίγα ιστορικά στοιχεία για το ΙΔΡΥΜΑ του βαρώνου Μ.ΤΟΣΙΤΣΑ που βρίσκεται πίσω από πολλά έργα υποδομής στην περιοχή σε συνεργασία με το Δήμο Μετσόβου.
Ο βαρώνος Μιχαήλ Τοσίτσας, απόγονος του Μεγάλου Ευεργέτη, ζούσε τον περασμένο αιώνα στο Vevey της Ελβετίας, πάμπλουτος, άκληρος και εκ χαρακτήρος απομονωμένος. Γεννημένος στο εξωτερικό δεν είχε έρθει ποτέ στην Ελλάδα και δε μιλούσε Ελληνικά. Ο Ευάγγελος Αβέρωφ, λίγο πριν τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο, ανακαλύπτοντας τυχαία το ονοματεπώνυμο και τη διεύθυνσή του Μ.Τοσίτσα, συμπέρανε ότι θα πρέπει να ήταν απόγονος του Μετσοβίτη Μεγάλου Ευεργέτη και του έστειλε ένα γράμμα στο οποίο εξιστορούσε τις δύσκολες, σχεδόν τραγικές, μεταπολεμικές συνθήκες διαβίωσης των κατοίκων του χωριού. Μη παίρνοντας απάντηση στο πρώτο γράμμα έστειλε και δεύτερο και τρίτο. Με την επίμονη αλληλογραφία του κατάφερε να δεχτεί ο Τοσίτσας να τον γνωρίσει από κοντά. Έτσι, του μίλησε για το Μέτσοβο, του έδειξε φωτογραφίες από την καθημερινή ζωή στο χωριό και από το παλιό, κατεστραμμένο αρχοντικό της οικογένειας Τοσίτσα και κατάφερε, όχι μόνον να τον συγκινήσει αλλά να κερδίσει την εμπιστοσύνη και την εκτίμηση του
Γέρος πια ο Μ.Τοσίτσας, ανακοινώνει στον Ε. Αβέρωφ ότι προτίθεται να τον υιοθετήσει για να μπορέσει, ως κληρονόμος του, να προχωρήσει στα εμπνευσμένα σχέδια που του είχε υποβάλει για την ανάπτυξη του Μετσόβου και της περιοχής του. Όμως, ο Ε.Αβέρωφ, επειδή ήδη είχε ξεκινήσει την σταδιοδρομία του ως πολιτικός, αρνήθηκε για λόγους αρχής την υιοθεσία και του πρότεινε να διατεθεί η περιουσία του σε ένα Ίδρυμα, που θα έφερε το όνομά του. Έτσι, λίγο πριν το 1950, δημιουργήθηκε το ΙΔΡΥΜΑ ΒΑΡΩΝΟΥ ΜΙΧΑΗΛ ΤΟΣΙΤΣΑ. Δυστυχώς, το 1950 ο Τοσίτσας έφυγε από τη ζωή χωρίς να προλάβει να δει όλα όσα έγιναν από το Ίδρυμα, με τα χρήματα που ο ίδιος δώρισε.
Στη δεκαετία μετά το '50 στο Μέτσοβο ...
- Αναστυλώθηκε το Αρχοντικό Τοσίτσα που είναι Μουσείο Λαϊκής Ηπειρωτικής Τέχνης και προσφέρει τη δυνατότητα στον επισκέπτη να δει πώς ήταν τα αρχοντικά της εποχής αλλά και σκεύη και έπιπλα της καθημερινής ζωής.
- Έγινε το εξατάξιο Δημοτικό Σχολείο στην Πλατεία του Μετσόβου που λειτουργεί ως σήμερα και άλλα 106 μονοτάξια Σχολεία σε μικρά χωριά του Νομού Ιωαννίνων.
- Δημιουργήθηκε μια Φοιτητική Εστία στην Λυκόβρυση, της Κάτω Κηφισιάς για να διαμένουν εντελώς δωρεάν 75 Ηπειρώτες σπουδαστές που φοιτούν στην ΑΘήνα σε Ανώτερες και Ανώτατες Σχολές, έχοντας ο καθένας το δικό του δωμάτιο.
- Κατασκευάστηκε το Τυροκομείο του Ιδρύματος όπου έμαθαν την τέχνη της τυροκομίας πολλοί Μετσοβίτες κι έτσι αναπτύχθηκαν νέοι τύποι τυριού (αυριανή ανάρτηση) όπως το Μετσοβόνε, η Μετσοβέλλα, το Σεβρ, η Μετσοβίτικη Παρμεζάνα.
- Κατασκευάστηκε το ξυλουργικό Εργοστάσιο που βοήθησε πάρα πολύ στην ανάπτυξη των οικογενειακών ξυλουργικών επιχειρήσεων.
- Λειτούργησε το Βουστάσιο (διέκοψε τη λειτουργία του πρόσφατα) που εισήγαγε νέες ράτσες αγελάδων από την Ελβετία και την Ολλανδία και συνέβαλε στη βελτίωση των αγελάδων της περιοχής.
- Έγινε το Πρατήριο Λαϊκής Τέχνης που στα μεταπολεμικά χρόνια, βοήθησε αποτελεσματικά τις υφάντριες και τους παραδοσιακούς μικροβιοτέχνες στη διάθεση των προϊόντων τους. Το Πρατήριο αυτό διέκοψε τη λειτουργία του πριν μερικά χρόνια και στο ίδιο κτίριο λειτουργεί τώρα μια Παιδική Βιβλιοθήκη.
- Κατασκευάστηκε το Τελεφερίκ, ένα από τα πρώτα και καλύτερα συντηρημένα στην Ελλάδα, δίνει τη δυνατότητα στους σκιέρ να ανεβαίνουν για σκι σε μια μικρή αλλά γραφικότατη πίστα στην κορυφή Καρακόλι, σε υψόμετρο 1.500 μέτρα.
- Δώρησε ένα κτίριο πίσω από την κεντρική πλατεία του χωριού όπου σήμερα υπάρχει ένα Συνεδριακό Κέντρο που δημιούργησε ο επί σειρά ετών δήμαρχος Μετσόβου, Γ. Αβέρωφ.
- Έγιναν διάφορα αντιολισθητικά αποστραγγιστικά φράγματα που συνέβαλαν στο να υπάρχει σήμερα το, καμένο από τους Γερμανούς, δάσος απέναντι από το χωριό.
- Αναστυλώθηκε και συντηρείται το Μοναστήρι του Αγ.Νικολάου.
- Έγιναν αναδασώσεις, Αθλητικό περίπτερο, Παιδική χαρά, Κοινοτικά καταστήματα με Ιατρείο στα χωριά Ανήλιο, Ανθοχώρι και Μηλιά.
Και το Ίδρυμα συνεχίζει τη στήριξει σε μελέτες και έργα υποδομής υπό τη διοίκηση ενός πενταμελούς Διοικητικού Συμβουλίου.
Γέρος πια ο Μ.Τοσίτσας, ανακοινώνει στον Ε. Αβέρωφ ότι προτίθεται να τον υιοθετήσει για να μπορέσει, ως κληρονόμος του, να προχωρήσει στα εμπνευσμένα σχέδια που του είχε υποβάλει για την ανάπτυξη του Μετσόβου και της περιοχής του. Όμως, ο Ε.Αβέρωφ, επειδή ήδη είχε ξεκινήσει την σταδιοδρομία του ως πολιτικός, αρνήθηκε για λόγους αρχής την υιοθεσία και του πρότεινε να διατεθεί η περιουσία του σε ένα Ίδρυμα, που θα έφερε το όνομά του. Έτσι, λίγο πριν το 1950, δημιουργήθηκε το ΙΔΡΥΜΑ ΒΑΡΩΝΟΥ ΜΙΧΑΗΛ ΤΟΣΙΤΣΑ. Δυστυχώς, το 1950 ο Τοσίτσας έφυγε από τη ζωή χωρίς να προλάβει να δει όλα όσα έγιναν από το Ίδρυμα, με τα χρήματα που ο ίδιος δώρισε.
Στη δεκαετία μετά το '50 στο Μέτσοβο ...
- Αναστυλώθηκε το Αρχοντικό Τοσίτσα που είναι Μουσείο Λαϊκής Ηπειρωτικής Τέχνης και προσφέρει τη δυνατότητα στον επισκέπτη να δει πώς ήταν τα αρχοντικά της εποχής αλλά και σκεύη και έπιπλα της καθημερινής ζωής.
- Έγινε το εξατάξιο Δημοτικό Σχολείο στην Πλατεία του Μετσόβου που λειτουργεί ως σήμερα και άλλα 106 μονοτάξια Σχολεία σε μικρά χωριά του Νομού Ιωαννίνων.
- Δημιουργήθηκε μια Φοιτητική Εστία στην Λυκόβρυση, της Κάτω Κηφισιάς για να διαμένουν εντελώς δωρεάν 75 Ηπειρώτες σπουδαστές που φοιτούν στην ΑΘήνα σε Ανώτερες και Ανώτατες Σχολές, έχοντας ο καθένας το δικό του δωμάτιο.
- Κατασκευάστηκε το Τυροκομείο του Ιδρύματος όπου έμαθαν την τέχνη της τυροκομίας πολλοί Μετσοβίτες κι έτσι αναπτύχθηκαν νέοι τύποι τυριού (αυριανή ανάρτηση) όπως το Μετσοβόνε, η Μετσοβέλλα, το Σεβρ, η Μετσοβίτικη Παρμεζάνα.
- Λειτούργησε το Βουστάσιο (διέκοψε τη λειτουργία του πρόσφατα) που εισήγαγε νέες ράτσες αγελάδων από την Ελβετία και την Ολλανδία και συνέβαλε στη βελτίωση των αγελάδων της περιοχής.
- Έγινε το Πρατήριο Λαϊκής Τέχνης που στα μεταπολεμικά χρόνια, βοήθησε αποτελεσματικά τις υφάντριες και τους παραδοσιακούς μικροβιοτέχνες στη διάθεση των προϊόντων τους. Το Πρατήριο αυτό διέκοψε τη λειτουργία του πριν μερικά χρόνια και στο ίδιο κτίριο λειτουργεί τώρα μια Παιδική Βιβλιοθήκη.
- Κατασκευάστηκε το Τελεφερίκ, ένα από τα πρώτα και καλύτερα συντηρημένα στην Ελλάδα, δίνει τη δυνατότητα στους σκιέρ να ανεβαίνουν για σκι σε μια μικρή αλλά γραφικότατη πίστα στην κορυφή Καρακόλι, σε υψόμετρο 1.500 μέτρα.
- Δώρησε ένα κτίριο πίσω από την κεντρική πλατεία του χωριού όπου σήμερα υπάρχει ένα Συνεδριακό Κέντρο που δημιούργησε ο επί σειρά ετών δήμαρχος Μετσόβου, Γ. Αβέρωφ.
- Έγιναν διάφορα αντιολισθητικά αποστραγγιστικά φράγματα που συνέβαλαν στο να υπάρχει σήμερα το, καμένο από τους Γερμανούς, δάσος απέναντι από το χωριό.
- Αναστυλώθηκε και συντηρείται το Μοναστήρι του Αγ.Νικολάου.
- Έγιναν αναδασώσεις, Αθλητικό περίπτερο, Παιδική χαρά, Κοινοτικά καταστήματα με Ιατρείο στα χωριά Ανήλιο, Ανθοχώρι και Μηλιά.
Και το Ίδρυμα συνεχίζει τη στήριξει σε μελέτες και έργα υποδομής υπό τη διοίκηση ενός πενταμελούς Διοικητικού Συμβουλίου.
Πώς φτάνουμε όμως στο Μέτσοβο;;; Σε 2,5 μόλις ώρες από τη Θεσσαλονίκη έχουμε φτάσει μέσω της Εγνατίας οδού, φυσικά. Καινούριος δρόμος, φαρδύς, με άπειρα τούνελ, από τα οποία το μεγαλύτερο 3.5 χιλιόμετρα βοηθούν τον οδηγό να φτάσει χωρίς καν να καταλάβει!!! Καμία σχέση με τον παλιό δρόμο και τη διάρκεια του ταξιδιού!!!!
Αύριο, μια γλυκιά αφιέρωση στις ΜΑΝΟΥΛΕΣ για τη γιορτή τους και τη Δευτέρα το δεύτερο μέρος της ανάρτησης, αποκλειστικά αφιερωμένο στα τυριά του Μετσόβου (έτσι για να θυμηθώ ότι είμαι food blogger!!!-:)).
Καλό Σάββατο να έχετε!!!
Καλό Σάββατο να έχετε!!!
