Άρτος... ψωμί... περιβάλλεται από ιερότητα, από μυστήριο, είναι αναπόσπαστο μέρος της θρησκείας μας και όχι μόνον, αλλά διατήρησε και στη ζωή ανθρώπους ή καλύτερα ολόκληρους λαούς σε περιόδους δύσκολες όπου η πείνα κυριαρχούσε. Μέρος της καθημερινότητας πολλών λαών εδώ και πολλούς αιώνες πρωτοεμφανίζεται, αν και όχι στη σημερινή του μορφή, με την αυγή του ανθρώπινου πολιτισμού κατά τη νεολιθική εποχή και φυσικά συνυπάρχει με την καλλιέργεια των δημητριακών που απλώθηκε στην Ευρώπη από τη ΝΔ Ασία.
Η λέξη "ψωμί" προέρχεται από το ρήμα "ψώω" που σημαίνει "τρίβω" αλλά και τη λέξη "ψωμίον" που σημαίνει "μπουκιά".
Αρχικά το ψωμί ήταν μια ζύμη ή μάλλον πηχτός χυλός που δεν φούσκωνε και ψηνόταν στον ήλιο μέχρι που, όπως λέγεται, οι Αιγύπτιοι ανακάλυψαν, κατά λάθος, το προζύμι. Η αρχαία Αίγυπτος, ήταν κάποτε ο μεγαλύτερος και καλύτερος σιτοβολώνας του τότε γνωστού κόσμου. Το αποτέλεσμα; Το ψωμί να γίνει η βασική τροφή των Αιγυπτίων αλλά και το νόμισμά τους ...παίρνοντας έτσι κοινωνική υπόσταση. Με ψωμί πληρώνονταν από τους χωρικούς μέχρι τους υψηλόβαθμους αξιωματούχους αν και όχι με τον ίδιο τύπο ψωμιού. Οι φτωχοί πληρώνονταν με ψωμί από κριθάρι ενώ οι αξιωματούχοι με ψωμί από σιτάρι, σύμφωνα με αναφορές του Ηρόδοτου. Για τον λόγο αυτό, οι Αιγύπτιοι, με πειράματα, ανακάλυψαν και διάφορους φούρνους για το ψήσιμο του ψωμιού.
Στην Αρχαία Ελλάδα η καλλιέργεια του σιταριού έρχεται από την Αίγυπτο γύρω στον 5ο αιώνα. Κατά τη Μινωική, Μυκηναϊκή και Κλασσική περίοδο τα δημητριακά ήταν η βάση της διατροφής των Ελλήνων. Η Αθήνα του Περικλή ήταν ένας από τους μεγαλύτερους, αν όχι ο μεγαλύτερος, εισαγωγέας σιτηρών. Καθώς τα δημητριακά κέρδιζαν ολοένα και καλύτερη θέση στη διατροφική αλυσίδα των Αρχαίων Ελλήνων οι φούρνοι όπου ψήνονταν τα ψωμιά ...εξελίσσονταν αν και παρέμεναν πάντα "οικιακοί". Από άργιλο κατασκευασμένοι οι πρώτοι φούρνοι έφτασαν να είναι πέτρινοι κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο.
Τα πρώτα αρτοποιεία αναφέρθηκαν στη Ρώμη όταν αυτοκράτορας ήταν ο Τραϊανός κι έτσι οι νοικοκυρές αρχίζουν να παραδίδουν την τέχνη τους σε επαγγελματίες.
Το ψωμί όμως κατά τη Βυζαντινή περίοδο έγινε και γλύκισμα. Είναι γνωστοί οι πλακούντες που ήταν ζύμη με μέλι η ζάχαρη.
Κατά το Μεσαίωνα πρωτοεμφανίστηκε το άσπρο ψωμί, σαν σύμβολο κύρους και προνόμιο των ολίγων και πλουσίων. Έτσι στο πέρασμα των χρόνων το ψωμί συνδέθηκε με κοινωνικά, οικονομικά αλλά και πολιτικά κινήματα όπως κατά τη Γαλλική επανάσταση όταν το ψωμί καθόριζε τη σχέση του λαού με την εξουσία.
Και μετά απ΄αυτή τη γρήγορη διαδρομή στην ιστορία του ψωμιού ας δούμε τώρα το σημερινό μας ψωμάκι. Ένα ψωμάκι αφράτο, απ' αυτά που οι Άγγλοι ονομάζουν ψωμάκια δείπνου αλλά τρώγονται όλη τη μέρα γιατί είναι νόστιμα, αφράτα και λαχταριστά!!
Πάμε να δούμε τη συνταγή;;;;
50 γρ. βούτυρο
1 κ.σ. ζάχαρη
225 γρ. γάλα
550 γρ. αλεύρι για τσουρέκι
1 1/2 κ.γλ. αλάτι
9 γρ. (1 φακελάκι) ξηρή μαγιά
2 μέτρια αυγά, ελαφρά χτυπημένα
Για την επάλειψη
1 κ.σ. από τα χτυπημένα αυγά
2 κ.σ. γάλα
1 πρέζα αλάτι
Σε μια κατσαρόλα, βάζουμε το βούτυρο, τη ζάχαρη, το γάλα και το αλάτι και αφήνουμε σε χαμηλή φωτιά μέχρι να ζεσταθεί το γάλα.
Ανακατεύουμε μέχρι να λιώσει το βούτυρο και η ζάχαρη.
Αποσύρουμε από τη φωτιά και αφήνουμε το μίγμα να γίνει χλιαρό.
Σε ένα μπολ, χτυπάμε τα δύο αυγά για λίγο και αφαιρούμε απ' αυτά 1 κουταλιά της σούπας.
Ύστερα, ανακατεύοντας γρήγορα ρίχνουμε τα αυγά στο μίγμα του γάλακτος.
Σε ένα μεγάλο μπολ, βάζουμε το αλεύρι και τη μαγιά και προσθέτουμε το μίγμα του γάλακτος με τα αυγά.
Ζυμώνουμε καλά τη ζύμη για 10 λεπτά, μέχρι να γίνει μαλακή και ελαστική αλλά και να μην κολλάει στα χέρια.
Καλύπτουμε το μπολ με διαφανή μεμβράνη και το αφήνουμε σε ζεστό μέρος ή στο φούρνο στους 35-40 βαθμούς για 1-2 ώρες έτσι ώστε να φουσκώσει και να διπλασιαστεί σε όγκο.
Ζυμώνουμε και πάλι τη ζύμη για 1-2 λεπτά, απλώνοντας στα χέρια μας λίγο αλεύρι.
Χωρίζουμε τη ζύμη σε όσα κομμάτια θέλουμε και φτιάχνουμε μικρά ψωμάκια σε διάφορα σχήματα.
Τοποθετούμε σε μια λαμαρίνα φούρνου που έχουμε καλύψει με αντικολλητικό χαρτί ή αντικολλητική επιφάνεια και αφήνουμε και πάλι για 30-40 λεπτά τα ψωμάκια για να ξαναφουσκώσουν.
Προθερμαίνουμε το φούρνο στους 190 βαθμούς Κελσίου και βάζουμε τα ψωμάκια να ψηθούν για 20-30 λεπτά ή μέχρι να αποκτήσουν ένα όμορφο καστανό χρώμα.
Μόλις ψηθούν, τα βγάζουμε από το φούρνο, τα τοποθετούμε σε σχάρα και τα σκεπάζουμε με μια καθαρή πετσέτα ενώ κρυώνουν για να παραμείνει μαλακή η κόρα τους.
Πηγές πληροφοριών: Μουσείο Λούλη
