Καλή σας μέρα και καλή Πρωτομαγιά!!!
Σήμερα δεν έχει συνταγούλα μια και είναι η γιορτή της φύσης και το μόνο που θέλουμε είναι να χαρούμε την άνοιξη που όχι μόνον έχει φτάσει αλλά και μας δείχνει πια το όμορφο πρόσωπό της και αρχίζει να μας θυμίζει λίγο από ...καλοκαίρι!
Παρά τα όσα προβλήματα υπάρχουν αυτή τη στιγμή στη χώρα μας που έχουν άμεση επιρροή σε μας, καλό είναι να θυμόμαστε ότι τη μέρα αυτή γιορτάζουμε την ανανέωση και την αναγέννηση της φύσης. Πάμε να κάνουμε μια βόλτα μαθαίνοντας λίγες πληροφορίες για την ιστορία και τα έθιμα της Πρωτομαγιάς; Ελάτε μαζί μου ...θα περάσουμε όμορφα γιατί κι αυτά θέλουμε να τα γνωρίζουμε!
Παρά τα όσα προβλήματα υπάρχουν αυτή τη στιγμή στη χώρα μας που έχουν άμεση επιρροή σε μας, καλό είναι να θυμόμαστε ότι τη μέρα αυτή γιορτάζουμε την ανανέωση και την αναγέννηση της φύσης. Πάμε να κάνουμε μια βόλτα μαθαίνοντας λίγες πληροφορίες για την ιστορία και τα έθιμα της Πρωτομαγιάς; Ελάτε μαζί μου ...θα περάσουμε όμορφα γιατί κι αυτά θέλουμε να τα γνωρίζουμε!
Πρωτομαγιά &
Ιστορία
Η πρωτομαγιά είναι μια γιορτή που δεν συνδέεται με τη
θρησκεία αν και έχει τις ρίζες της στην αρχαιότητα.
Ο Μάιος, σύμφωνα με τη παράδοση, πήρε το όνομά του από τη
ρωμαϊκή θεότητα Μάγια η οποία ταυτίστηκε με την νύμφη Μαία την μητέρα του Ερμή,
στον οποίο και αφιερώθηκε ο μήνας αυτός.
Ο Μάιος αντιστοιχεί στον αρχαίο μήνα Θαργηλίωνα, που ήταν
αφιερωμένος στην θεά της γεωργίας Δήμητρα και την κόρη της Περσεφόνη μια που
τώρα ανέβαινε από τον Άδη στη γη. Τον μήνα αυτό γιορταζόταν τα Ανθεσφόρια και
αργότερα τα Ανθεστήρια που ξεκίνησαν από την Αθήνα και μετά διαδόθηκαν σε άλλες
πόλεις της Ελλάδας.
Κατά τον μήνα αυτό, υπήρχε και μια αγροτική γιορτή, τα
Θαργήλια κατά την οποία γινόταν προσφορά των πρώτων καρπώς της νέας συγκομιδές στους
θεούς. Με τον τρόπο αυτό οι αγρότες εξευμένιζαν τους θεούς για να έχουν καλή
σοδειά. Παρ’ όλα αυτή η γιορτή ήταν αφιερωμένη συγκεκριμένα στο θεό Απόλλωνα,
τον θεό της κάθαρσης κι αυτό σημαίνει ότι ξεπερνούσε τον αγροτικό χαρακτήρα. Έκοβαν
πάντα ένα μαγιάτικο κλαδί που συμβόλιζε τη ζωή και την ανανέωσή της και
πίστευαν ότι έφερνε καλή τύχη, ειρήνη και ευτυχία, κάτι που μεταγενέστερα «μετατράπηκε»
σε μαγιάτικο στεφάνι.
Πρωτομαγιά &
Έθιμα
Μπορεί η Πρωτομαγιά να μην είναι θρησκευτική γιορτή αλλά αυτό
δεν σημαίνει ότι μια γιορτή τόσο παλιά δεν διανθίζεται από ένα πλήθος εθίμων
ανάλογα με την κάθε περιοχή της χώρας μας.
Στην Μ.Ασία σε κάθε στεφάνι έβαζαν λουλούδια, ένα σκόρδο για
το «κακό μάτι», ένα αγκάθι για τους εχθρούς κι ένα στάχυ για να έχουν καλή
σοδειά. Το στεφάνι στόλιζε τις πόρτες των σπιτιών μέχρι τη γιορτή του Αγ.
Ιωάννη του Θεριστή, οπότε και το έκαιγαν στις φωτιές που άναβαν.
Στα Δωδεκάνησα μαζεύουν ένα λουλούδι που το λένε «ανοιχτομάτη»
πιστεύοντας πως φέρνει υγεία και τύχη.
Στα νησιά του Αιγαίου το πρωί της Πρωτομαγιάς τα κορίτσια
σηκώνονταν νωρίς το πρωί, μάζευαν λουλούδια και πήγαιναν στα πηγάδια να φέρουν
στο σπίτι το «αμίλητο νερό» (το κουβαλούσαν χωρίς να μιλούν) και να πλυθεί μ’
αυτό όλη η οικογένεια (έθιμο που έχει σχέση με την κάθαρση).
Σε κάποια χωριά της Κέρκυρας, οι κάτοικοι περιφέρουν έναν
κορμό κυπαρισσιού σκεπασμένο με κίτρινες μαργαρίτες που έχει γύρω του ένα στεφάνι
με χλωρά κλαδιά. Μετά, οι νέοι, ντυμένοι με άσπρα ρούχα κι ένα κόκκινο μαντήλι
στο λαιμό παίρνουν ένα απ’ αυτά τα κλαδιά και βγαίνουν στο δρόμο τραγουδώντας
το Μάη.
Στην Ήπειρο, στη Ναύπακτο, στο Βόλο γιορτάζουν το Μαγιόπουλο,
Φουσκοδένδρι ή Ζαφείρη … ένα παιδί στολισμένο με λουλούδια που το συνοδεύουν
ενήλικες με μάσκες ή με φουστανέλες και τριγυρνούν στο δρόμο τραγουδώντας ενώ
το Μαγιόπουλο χορεύει.
Στην Ήπειρο, επίσης, την παραμονή της Πρωτομαγιάς παιδιά τριγυρίζουν στους κήπους χτυπώντας μαγειρικά σκεύη και λέγοντας ξόρκια για να φύγουν τα φίδια. Αυτό γίνεται γιατί ο μήνας Μάιος υπήρξε, κατά τα Ρωμαϊκά χρόνια, αφιερωμένος στους νεκρούς και γι αυτό δεν γίνονταν και γάμοι.
Στην Πάργα, όλο το πρωινό της μέρας αυτής τα παιδιά,
στεφανωμένα με λουλούδια και κρατώντας στα χέρια μεγάλα και ανθισμένα κλαδιά
νεραντζιάς ή πορτοκαλιάς, γυρίζουν στα σπίτια και τραγουδούν το τραγούδι του
Μάη.
Φυσικά, υπάρχουν άπειρες παραλλαγές εθίμων από τόπο σε τόπο.
Μετέπειτα η Πρωτομαγιά συνδυάστηκε με την εξέγερση των εργατών στο Σικάγο και έτσι καθιερώθηκε η εργατική Πρωτομαγιά που είναι μέρα απεργίας και όχι αργίας. Τον Μάη του 1886, τα εργατικά συνδικάτα στο Σικάγο ξεσηκώθηκαν διεκδικώντας το 8ωρο εργασίας καθώς και καλύτερες συνθήκες εργασίας γενικότερα. Η επανάσταση αυτή ήταν συνέχεια μιας άλλης εξέγερσης με το ίδιο αίτημα που είχε γίνει στον Καναδά το 1872. Έτσι την ημέρα της Πρωτομαγιάς κανείς (όχι και κανείς ...αλλά λέμε τώρα!!) δεν εργάζεται αν και στον ιδιωτικό τομέα είναι μέρα προαιρετικής αργίας.
Πρωτομαγιά & Διατροφικά Έθιμα
Μπορεί τα περισσότερα έθιμα της Πρωτομαγιάς να συνδέονταν με τη φύση δεν ήταν όμως λίγες οι περιοχές που είχαν και διατροφικά έθιμα για τη μέρα αυτή.
Οι Πόντιες νοικοκυρές, τη νύχτα πριν την Πρωτομαγιά ζύμωναν ένα ψωμί, με αλεύρι και αλάτι που είχαν ευλογηθεί την Μ.Πέμπτη στην εκκλησία και το ονόμαζαν "ευχασμένο κολοκύθ'". Νωρίς το πρωί της Πρωτομαγιάς όλα τα μέλη της οικογένειας έτρωγαν από το ψωμί αυτό, πριν ακουστεί το κελάηδημα πουλιού και ιδίως κούκου.
Στην περιοχή της Περάμου και των Ελευθερών Παγγαίου, κρατούσαν κόκκινα αυγά από το Πάσχα (εάν αυτό ήταν σε κοντινή ημερομηνία) ή έβαφαν και πάλι κόκκινα, συνδέοντας έτσι τον συμβολισμό της Ανάστασης με αυτόν της Πρωτομαγιάς. Αναγέννηση για τους ανθρώπους το Πάσχα και για την φύση η Πρωτομαγιά. Επίσης, σούβλιζαν κατσικάκια και αρνάκια ή τα έψηναν στο φούρνο όπως και το Πάσχα.
Στις μέρες μας η Πρωτομαγιά είναι συνδεδεμένη με εκδρομές στη φύση που πάντα συνδυαζόταν με πικ νικ, παρέα με φίλους και συγγενείς.
Δεν θα ξεχάσω κάποιες τέτοιες εκδρομές που κάναμε... ολόκληρα καραβάνια όπως λέγαμε τότε μια και μαζευόμασταν 7-8 αυτοκίνητα γεμάτα πάντα. Πάντα κοντά στη φύση, πάντα με τα πορτ μπαγκάζ του αυτοκινήτου γεμάτα από καλούδια (καθένας έφτιαχνε τις σπεσιαλιτέ του), πάντα εφοδιασμένοι με κάποια σουβλάκια και μπιφτέκια που ψήναμε εκεί αλλά και κουβέρτες για να καθίσουμε στα χόρτα και ραδιομαγνητόφωνα για μουσική!
Σε τέτοια πικ νικ την τιμητική τους είχαν οι πίτες, το ζυμωτό ψωμί, τα σαντουιτσάκια, οι σαλάτες, τα κάθε είδους κέικς αλλά και κουλουράκια. Κρασί, μπύρες, ούζο ή τσίπουρο δικό μας... απαραιτήτως, αναψυκτικά και, ειδικά, χειροποίητη λεμονάδα ή βυσσινάδα από την ..."κάβα" της περασμένης χρονιάς για μας τα παιδιά υπήρχαν πάντα. Δεν έλειπαν επίσης ποτέ τα φρούτα και γλυκάκια όπως τα ροξάκια ή η πάστα φλώρα που όλο και εμφανιζόταν σε κάποιο μπολ. Κι όλα αυτά έκαναν την παρέλασή τους επάνω σε καρώ τραπεζομάντηλα που μόλις είχαν ξεπροβάλει από τα συρτάρια για να στρωθούν ειδικά για τούτη τη μέρα επάνω σε άλλα νάυλον τραπεζομάντηλα για να μπορούν να μπουν τα τρόφιμα... όπως έλεγαν! Γιατί είπαμε... λάτρεις της εξοχής αλλά ..."όχι και να στρώσουμε στο χορτάρι το τραπεζομάντηλο με τα φαγητά"... άκουγα να σχολιάζουν! :) Κάπου πιο κει, η ψησταριά που όλο και κάποιος αναλάμβανε να ψήσει παντσέτες, σουβλάκια και μπιφτέκια που όλοι λατρεύαμε.
Κι όταν το πικ νικ τελείωνε κάποια στιγμή το απόγευμα, άρχιζε η αποστολή καθαρισμού του χώρου (αυστηρός κανόνας πάντα σε όλα μας τα πικ νικ... όταν φεύγουμε να μην υπάρχει τίποτε που να δείχνει ότι καθίσαμε εκεί!). Και τότε τα καλούδια μετατρέπονταν σε μεγάλες σακούλες απορριμάτων γεμάτες πιάτα και ποτήρια μιας χρήσης που είχαν ολοκληρώσει το σκοπό τους, χαρτιά, χαρτάκια και χαρτοπετσέτες αλλά και αποφάγια που έμπαιναν και πάλι στο πορτ μπαγκάζ για να εξοριστούν στον πρώτο κάδο που θα συναντούσαμε.
Όμορφη συνήθεια και παράδοση αυτά τα πικ νικ!
Κι αν θέλετε να μάθετε για ένα γεύμα με λουλούδια δείτε ΕΔΩ και είμαι σίγουρη ότι θα σας αρέσουν αυτά που θα διαβάσετε!
http://loulismuseum.gr/
