Ένα ελληνικότατο, παραδοσιακό "ζυμαρικό" φτιαγμένο από αλεύρι, γάλα, σιμιγδάλι ή ψιλοαλεσμένο σιτάρι και γιαούρτι, γάλα, ζωμό κρέατος ή λαχανικών με το οποίο ζυμώνονται. Φτιάχνεται συνήθως από τις νοικοκυρές στο τέλος του καλοκαιριού και διατηρείται για όλο τον χειμώνα.
Γίνεται ξινός ή γλυκός, με αλεύρι, σιτάρι ή μπλιγούρι, με γάλα πρόβειο ή αγελαδινό κι έτσι διαφέρει και στα λιπαρά που περιέχει.
Γίνεται ξινός ή γλυκός, με αλεύρι, σιτάρι ή μπλιγούρι, με γάλα πρόβειο ή αγελαδινό κι έτσι διαφέρει και στα λιπαρά που περιέχει.
Χρησιμοποιείται σε σούπες, σε τραχανότο (το ελληνικό ριζότο) αλλά και σε πίτες ή σαν συνοδευτικό σε κρέατα και ψάρια. Είναι το αγαπημένο ζυμαρικό του χειμώνα αν και χρησιμοποιείται και τις υπόλοιπες εποχές.
Η ιστορία του
Η ιστορία του
Η καταγωγή του χάνεται στα βάθη των αιώνων. Ο Απίκιος, τον 1ο μ.Χ. αιώνα, αναφέρει έναν παχύρρευστο χυλό με το όνομα "tractae" που χρησιμοποιούνταν για να πήζουν οι σάλτσες. Κατ΄άλλους η καταγωγή του είναι από την Ανατολική Μεσόγειο και τον βρίσκουμε με το όνομα "tarkhaneh" που σήμαινε φαγητό με κόκκους και ήταν φτιαγμένος από δημητριακά και γάλα.
Τα είδη του
Η κατηγοριοποίηση του τραχανά γίνεται ανάλογα με τις πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται, με το πλάσιμο, το σχήμα και το μέγεθος του κόκκου. Επίσης, υπάρχουν πολλά είδη τραχανά ανάλογα με την περιοχή στην οποία φτιάχνονται.
Ας γνωρίσουμε τα πιο γνωστά είδη...
Γλυκός τραχανάς από αλεύρι
Τραχανάς που γίνεται από αλεύρι σκληρό και φρέσκο γάλα. Πολλές φορές περιέχει σιμιγδάλι και αυγά.
Έχει ήπια γεύση και μυρωδιά ελαφρώς "γαλατένια".
Ξινός τραχανάς από αλεύρι
Ο τραχανάς αυτός γίνεται είτε με γάλα που το βράζουν με λίγο αλάτι και το αφήνουν να ξινίσει για μερικές μέρες είτε με γιαούρτι. Σπανιότερα παρασκευάζεται με προζύμι που το έχουν αφήσει να ξινίσει για 1-2 μέρες. Μετά ζυμώνεται με αλεύρι από σκληρό σιτάρι σκέτο ή ανακατεμένο με σιμιγδάλι και μπορεί να προστεθούν και αυγά.
Έχει ελαφρώς ξινή γεύση.
Έχει ελαφρώς ξινή γεύση.
Γλυκός τραχανάς από σιτάρι
Είναι η συνηθέστερη εκδοχή του γλυκού τραχανά. Παρασκευάζεται με χοντροαλεσμένο αναποφλοίωτο σιτάρι που βράζει μέσα σε φρέσκο γάλα με αλάτι μέχρι να γίνει χυλός. Μόλις κρυώσει απλώνεται σε ειδικά τελάρα για να στεγνώσει και πριν στεγνώσει εντελώς κόβεται σε μικρότερα κομμάτια. Αυτά μετά το στέγνωμα τρίβονται σε κόσκινο και ξαναστεγνώνονται στον ήλιο ή σε ειδικά αποξηραντήρια.
Η γεύση του είναι γλυκιά, γαλατένια με έντονη τη γήινη αίσθηση του σιταριού.
Η γεύση του είναι γλυκιά, γαλατένια με έντονη τη γήινη αίσθηση του σιταριού.
Ξινός τραχανάς από σιτάρι- ξινόχοντρος
Τραχανάς που γίνεται από αλατισμένο γάλα που αφήνεται να ξινίσει προτού βράσει ή από γιαούρτι και αναμιγνύεται με χοντροαλεσμένο αναποφλοίωτο σιτάρι.
Συνήθως, κόβεται με το χέρι, με το κουτάλι ή με μηχανικές μεθόδους.
Η γεύση του είναι από ήπια έως έντονα ξινή ενώ γλυκαίνει από την ύπαρξη του σιταριού. Έχει έντονη μυρωδιά που δεν αρέσει σε όλους.
Λέγεται ξινόχοντρος γιατί στην Κρήτη το χοντρό αναποφλοίωτο σιτάρι το λένε "χόντρο" και το χρησιμοποιούν για την παρασκευή αυτού του τραχανά.
Συνήθως, κόβεται με το χέρι, με το κουτάλι ή με μηχανικές μεθόδους.
Η γεύση του είναι από ήπια έως έντονα ξινή ενώ γλυκαίνει από την ύπαρξη του σιταριού. Έχει έντονη μυρωδιά που δεν αρέσει σε όλους.
Λέγεται ξινόχοντρος γιατί στην Κρήτη το χοντρό αναποφλοίωτο σιτάρι το λένε "χόντρο" και το χρησιμοποιούν για την παρασκευή αυτού του τραχανά.
Ξινός τραχανάς λαχανικών Θρακιώτικος (νηστίσιμος & πικάντικος)
Ένας ιδιαίτερος τραχανάς που γίνεται μόνον στην περιοχή της Θράκης.
Η ιδιαιτερότητά του είναι το ότι αντί για γάλα χρησιμοποιείται πολτός από ανάμεικτα λαχανκά που έχουν σιγοβράσει για πολύ ώρα με αλάτι, κόκκινο πιπέρι και άλλα μπαχαρικά μέχρι να γίνουν σαν αραιή σάλτσα με την οποία ζυμώνεται το αλεύρι.
Η πιπεριά Φλωρίνης, το κρεμμύδι, η ντομάτα και το κολοκύθι είναι τα βασικά λαχανικά που χρησιμοποιούν για να του δώσουν την πικάντικη γεύση του ενώ το προζύμι του δίνει την χαρακτηριστική ξινή γεύση. Συχνά του προσθέτουν σουσάμι αλλά και μπούκοβο για να γίνει καυτερός.
Η ιδιαιτερότητά του είναι το ότι αντί για γάλα χρησιμοποιείται πολτός από ανάμεικτα λαχανκά που έχουν σιγοβράσει για πολύ ώρα με αλάτι, κόκκινο πιπέρι και άλλα μπαχαρικά μέχρι να γίνουν σαν αραιή σάλτσα με την οποία ζυμώνεται το αλεύρι.
Η πιπεριά Φλωρίνης, το κρεμμύδι, η ντομάτα και το κολοκύθι είναι τα βασικά λαχανικά που χρησιμοποιούν για να του δώσουν την πικάντικη γεύση του ενώ το προζύμι του δίνει την χαρακτηριστική ξινή γεύση. Συχνά του προσθέτουν σουσάμι αλλά και μπούκοβο για να γίνει καυτερός.
Χάχλες
Είναι κούπες από ένα ιδιαίτερο είδος τραχανά που φτιάχνουν στην Λέσβο. Καλουπώνονται με το χέρ σε σχήμα κοίλο μια κι αυτό το σχήμα βοηθούσε τη μεταφορά του στα χωράφια από τους αγρότες. Στην ουσία πρόκειται για ξινό σταρένιο τραχανά. Οι χάχλες τρώγονται ωμές με ντομάτα, ελιές και τυρί, ψημένες για λίγα λεπτά και γεμιστές με τυρί, μανιτάρια ή λαχανικά αλλά και ψημένες και βουτηγμένες σε κρασί σαν μεζές.
'Εχουν σταρένια, ξινούτσικη γεύση και έντονα γήινο άρωμα.
Διατροφική αξία
Ο τραχανάς έχει υψηλή διατροφική αξία με λίγες θερμίδες. Περιέχει πρωτεϊνη υψηλής αξίας, φυτικές ινές, πρωτεϊνη, ασβέστιο, υδατάνθρακες, μαγνήσιο και φυλλικό οξύ. Λόγω του φώσφορου που περιέχει προστατεύει από την οστεοπόρωση ενώ η καροτονοειδής λουτεϊνη του συμβάλλει στην καλή υγεία των μαλλιών, του δέρματος αλλά και της καρδιάς.
Ωραίο, συγχαρητήρια!
ΑπάντησηΔιαγραφή"Χάχλες"(? δεν θυμάμαι πως τις έλεγε) τις έκανε κι η γιαγιά μου, που ήταν κρητικιά και τις φύλαγε για όλο τον χρόνο...
Καλημέρα Βασιλική μου!
Ζ.
Ωωωω, φαντάζομαι θα ήταν υπέροχες!!
ΔιαγραφήΦιλιά Ζαμπία μου!
Παραδοσιακό έδεσμα με πλούσια
ΑπάντησηΔιαγραφήδιατροφική αξία!!!!
Σε φιλώ πολύ
Πράγματι Ελένη μου και πολλή νοστιμιά!
ΔιαγραφήΠαραδοσιακό έδεσμα με πλούσια
ΑπάντησηΔιαγραφήδιατροφική αξία!!!!
Σε φιλώ πολύ
Ωραία ανάρτηση! Στο σπίτι μας ο ξινός τραχανάς και οι χάχλες (που μου τις φέρνει μία φίλη μου από τη Μυτιλήνη) είναι αγαπημένες γεύσεις και τις τιμούμε συχνά, ειδικά τώρα με τα κρύα!
ΑπάντησηΔιαγραφήΝα είσαι καλά!! Εγώ χάχλες δύσκολα βρίσκω αλλά ο τραχανάς, και ξινός και γλυκός, δεν μας λείπει ποτέ!
Διαγραφήαγαπαμε τραχανα
ΑπάντησηΔιαγραφήχεχε
Κι εμείς!!! :)
ΔιαγραφήΤρελλάινομαι και για τον γλυκό και για τον ξινό τραχανά !!
ΑπάντησηΔιαγραφήΜα δεν είναι υπέροχος;;;;;
ΔιαγραφήΣε ευχαριστούμε για τις πληροφορίες που μου αρέσει τόσο πολύ να τις διαβάζω!!
ΑπάντησηΔιαγραφήΜας αρέσει πολύ ο τραχανάς κυρίως κοκκινιστός- σούπα!!
Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε για τα τρόφιμα... δεν συμφωνείς Μάχη;;;;
ΔιαγραφήΚοκκινιστό έχω καιρό να φτιάξω... τώρα που μου το θύμισες όμως...
Σπουδαία τροφή, δεν το έχω πολύ τελευταία βάλει στο πρόγραμμα!
ΑπάντησηΔιαγραφήΕυχαριστούμε Κική που μας το υπενθύμισες !!!
Είναι πράγματι σπουδαία τροφή Άρη και πολύ νόστιμη!!
ΔιαγραφήΩραία ανάρτηση !!!!! πολύ ενδιαφέρον
ΑπάντησηΔιαγραφήκαλό Σαββατοκυρισκο
Χαίρομαι που σου άρεσε!! :)
ΔιαγραφήΣε ευχαριστουμε για τις πληροφορίες Κικη! Λατρευω τον τραχανα!
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλό Σαββατόβραδο
Φιλιά :)
Αχχχ κι εγώ τον λατρεύω και είναι ό,τι πρέπει για τον χειμώνα!
ΔιαγραφήΦιλιά!
Λατρεύουμε τραχανά ξυνό Κικίτσα μου!!
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαί ιδίως τώρα τόν Χειμώνα!!Τά Χριστούγεννα πού πήγα Ολλανδία,φρόντισα νά πάω στην κόρη μου γιά τόν μπέμπη μας,τραχανά!Τού βάζει λίγο στίς κρεατόσουπες!!Καλή καί δημιουργική χρονιά φίλη μου!!Πολλά φιλιά!!
Ααααα, Δήμητρά μου... δοκίμασε ο μπέμπης τραχανά;;; Πώς αντέδρασε;;; Μου αρέσει πολύ η ηλικία που τα πιτσιρικάκια δοκιμάζουν διάφορες τροφές!!!
ΔιαγραφήΕπίσης καλή, ήρεμη κι ευτυχισμένη χρονιά!!
Πολλά φιλάκια! :)
Μες στην οικογένεια είμαι η μόνη που τον τρώει, σε ότι εκδοχή και να μου τον προσφέρεις Κική μου!
ΑπάντησηΔιαγραφήΑλλά έχω βρει κόλπα και τους τον "περνάω" χωρίς να τον καταλαβαίνουν καν. Μέσα σε πίτες χορταρικών, αντί για ρύζι. Μέσα στα γεμιστά μαζί με πλιγούρι ή ρύζι.
Όχι που θα τους άφηνα εγώ να μου ξεφύγουν :-))
Καλό βράδυ εύχομαι και με το καλό στον νέο μήνα και την νέα εβδομάδα.
Χαχαχα... είσαι φοβερή Πηνελόπη μου!!! Πράγματι πρέπει να κάνω γεμιστά με τραχανά που δεν έχω κάνει ποτέ!!
ΔιαγραφήΣιγά μη σου ...ξεφύγουν!! χαχαχα
Φιλιά!!
πολύ ωραία ανάρτηση για αυτό το τόσο θρεπτικό τρόφιμο!
ΑπάντησηΔιαγραφήφέτος έφτιαξα για πρώτη φορά γλυκό τραχανά με πλιγούρι και τραχανά λαχανικών.
πέρα από την κουραστική αλλά πολύ απολαυστική διαδικασία, η γεύση τους είναι πραγματικά απίθανη!
αξίζει την κούραση να τον φτιάχνουμε μόνοι μας.
καλό βράδυ!
Η διαδικασία είναι αρκετά κουραστική αλλά το αποτέλεσμα πράγματι σε αποζημιώνει!!! Ο σπιτικός σίγουρα είναι ο καλύτερος τραχανάς.
ΔιαγραφήΦιλιά!
I would love to try this.
ΑπάντησηΔιαγραφήAmalia
xo
It's delicious!!
Διαγραφή