Σύκα, σύκα, σύκα... τα λατρεύεις κι εσύ όπως κι εγώ; Αν ναι, έλα μαζί μου να μάθουμε μερικά πράγματα γι αυτούς τους πολύτιμους καρπούς.
Ένας από τους πιο αγαπημένους καρπούς του Μεσογειακού καλοκαιριού είναι τα σύκα. Η συκιά είναι ένα αυτοφυές δέντρο σε όλες τις μεσογειακές περιοχές ενώ σε κάποιες άλλες περιοχές του κόσμου καλλιεργείται. Από τον Ιούλιο μέχρι και τα μέσα Σεπτεμβρίου ή και λίγο αργότερα, ανάλογα με την εποχή, στη χώρα μας μπορούμε να απολαύσουμε τον ολόγλυκο καρπό με τα πολλαπλά οφέλη στην υγεία μας.
Η συκιά είναι ένα πολύ συνηθισμένο δέντρο στις χώρες της Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής και της Ασίας και τα σύκα ένα από τα πιο αγαπημένα φρούτα.
Η συκιά ήταν γνωστή από τους προϊστορικούς χρόνους όπως διαπιστώθηκε από τα απολιθωμένα φύλλα και σύκα που βρέθηκαν στην περιοχή του Παρισιού και χρονολογήθηκαν από την Πλειστόκαινο εποχή της Τεταρτογενούς Περιόδου. Αλλά και στην Ελλάδα έχουν βρεθεί απανθρακωμένα σύκα στον προϊστορικό οικισμό Πολιόχνη της Λήμνου. Εξ άλλου με φύλλα συκής σκέπαζαν το σώμα τους ο Αδάμ και η Εύα κι έτσι έμεινε η γνωστή έκφραση που χρησιμοποιούμε σε καταστάσεις ντροπής που προσπαθούμε να αποκρύψουμε.
Ο Ηρόδοτος, μεταξύ άλλων, αναφέρει ότι ένας από τους λόγους της εκστρατείας του Ξέρξη, βασιλιά της Περσίας, στην Αττική ήταν η αγάπη του για τα σύκα και η ύπαρξη πολλών συκιών. Ο Ξέρξης τα λάτρευε τόσο νωπά όσο και αποξηραμένα.
Στην Αρχαία Ελλάδα ήταν σύμβολο της γονιμότητας, της ευημερίας, της γνώσης και της ενότητας και απαγορευόταν αυστηρά η εξαγωγή τους. Συνδεόταν με την λατρεία του θεού Διονύσου που ονομαζόταν και Συκίτης και της Δήμητρας. Τα σύκα ήταν η κύρια τροφή των αθλητών που έπαιρναν μέρος στους Ολυμπιακούς αγώνες επειδή γνώρισαν τα οφέλη τους στην ανθρώπινη υγεία. Τα σύκα υπήρχαν και στην γνωστή για την λιτότητά της Πυθαγόρεια διατροφή. Οι αρχαίοι Ρωμαίοι θεωρούσαν τα σύκα ιερό φρούτο. Στα τέλη του 19ου αιώνα, οι Ισπανοί ιεραπόστολοι φύτεψαν σ' ένα ταξίδι τους στην Καλιφόρνια φύτεψαν εκεί σύκα και από τότε η Καλιφόρνια παραμένει μια από τις μεγαλύτερες χώρες-παραγωγούς σύκων μαζί με την Ελλάδα, την Τουρκία, την Πορτογαλία και την Ισπανία.
Στη νεότερη Ελλάδα τα σύκα έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην διατροφή των Ελλήνων αλλά και στην οικονομία της χώρας μια και ήταν βασικό εξαγώγιμο προϊόν κι έτσι η καλλιέργειά της οργανώθηκε από το Υπουργείο Γεωργίας. Το 1908 έφεραν μοσχεύματα συκιών από την Σμύρνη που μοιράστηκαν σε αγρότες της Μεσσηνίας. Το 1929, ιδρύθηκε το Ελληνικό γραφείο προστασίας των ελληνικών σύκων που έκλεισε το 1952 οπότε και ιδρύθηκε ο πρώτος συνεταιρισμός σχετικός με την παραγωγή και την εξαγωγή του προϊόντος.
Τα σύκα ήταν το τρίτο σε σημασία προϊόν για την Ελλάδα μετά τις ελιές και τα σταφύλια.
Υπάρχουν δεκάδες ποικιλίες ανοιχτόχρωμων και σκουρόχρωμων σύκων, κυρίως άγριων και αυτοφυών. Ωστόσο οι ποικιλίες που έχουν επικρατήσει είναι τα Βασιλικά και τα μαύρα σύκα Μαρκοπούλου που έχουν γίνει γνωστά παγκοσμίως για την νοστιμιά και την γλύκα τους που επηρεάζεται από το μικροκλίμα της κάθε περιοχής. Βέβαια, υπάρχουν ακόμα κάποιες σπάνιες ποικιλίες σε νησιά όπως η Τήνος, η Νίσυρος, η Τζιά ενώ στην Κύμη και Καλαμάτα υπάρχουν τοπικές ποικιλίες σύκων που κυκλοφορούν μόνον αποξηραμένα.
Τα σύκα είναι πολύ θρεπτικά με πολλές βιταμίνες (Α, Β, C), φυτικές ίνες, σίδηρο, φυλλικό οξύ, κάλιο, ασβέστιο και 83% φυσικά σάκχαρα. Όσο πιο ώριμα είναι τα σύκα τόσο περισσότερα αντιοξειδωτικά συστατικά έχουν.
Διαλέγοντας σύκα εκείνο που προσέχουμε είναι να είναι ώριμα μεν αλλά όχι παραγινωμένα γιατί ξινίζουν, να μην έχουν σημάδια και να μην είναι σκισμένα. Όταν αγοράζουμε σύκα που είναι άγουρα τα αφήνουμε για 1-2 μέρες εκτός ψυγείου για να ωριμάσουν. Τα φρέσκα, ώριμα σύκα διατηρούνται στην φρουτιέρα του ψυγείου μέσα σε μπολ για 1-2 μέρες ενώ τα αποξηραμένα σύκα για αρκετό καιρό σε σκοτεινό και δροσερό μέρος μέσα σε γυάλινο βάζο. Στο ψυγείο τα αποξηραμένα φρούτα σκληραίνουν.
Το Συκόμελο (πετιμέζι από σύκο) είναι ένα σκουρόχρωμο, γλυκό σιρόπι, εντελώς φυσικό, κάτι αντίστοιχο με το πετιμέζι μόνον που προέρχεται από τα σύκα. Είναι ένα ωραιότατο, φυσικό γλυκαντικό με φρουτώδη γεύση που ταιριάζει απίστευτα με σαλάτες, κρέμες, παγωτά, τάρτες αλλά και τυριά όπως ανθότυρο και μανούρι.
Εκτός όμως από ένα γευστικότατο γλυκαντικό, το συκόμελο, είναι και θρεπτικό μια και έχει αντιοξειδωτικές ιδιότητες και είναι πλούσιο σε σίδηρο.
Συκόμελο μπορούμε να φτιάξουμε και στο σπίτι βράζοντας υπερώριμα σύκα με την φλούδα τους με νερό. Το συκόμελο διατηρείται σε αποστειρωμένα βάζα εκτός ψυγείου, σε σκοτεινό και δροσερό μέρος για 1-3 χρόνια.
Τα σύκα ήταν το τρίτο σε σημασία προϊόν για την Ελλάδα μετά τις ελιές και τα σταφύλια.
Υπάρχουν δεκάδες ποικιλίες ανοιχτόχρωμων και σκουρόχρωμων σύκων, κυρίως άγριων και αυτοφυών. Ωστόσο οι ποικιλίες που έχουν επικρατήσει είναι τα Βασιλικά και τα μαύρα σύκα Μαρκοπούλου που έχουν γίνει γνωστά παγκοσμίως για την νοστιμιά και την γλύκα τους που επηρεάζεται από το μικροκλίμα της κάθε περιοχής. Βέβαια, υπάρχουν ακόμα κάποιες σπάνιες ποικιλίες σε νησιά όπως η Τήνος, η Νίσυρος, η Τζιά ενώ στην Κύμη και Καλαμάτα υπάρχουν τοπικές ποικιλίες σύκων που κυκλοφορούν μόνον αποξηραμένα.
Τα σύκα είναι πολύ θρεπτικά με πολλές βιταμίνες (Α, Β, C), φυτικές ίνες, σίδηρο, φυλλικό οξύ, κάλιο, ασβέστιο και 83% φυσικά σάκχαρα. Όσο πιο ώριμα είναι τα σύκα τόσο περισσότερα αντιοξειδωτικά συστατικά έχουν.
Διαλέγοντας σύκα εκείνο που προσέχουμε είναι να είναι ώριμα μεν αλλά όχι παραγινωμένα γιατί ξινίζουν, να μην έχουν σημάδια και να μην είναι σκισμένα. Όταν αγοράζουμε σύκα που είναι άγουρα τα αφήνουμε για 1-2 μέρες εκτός ψυγείου για να ωριμάσουν. Τα φρέσκα, ώριμα σύκα διατηρούνται στην φρουτιέρα του ψυγείου μέσα σε μπολ για 1-2 μέρες ενώ τα αποξηραμένα σύκα για αρκετό καιρό σε σκοτεινό και δροσερό μέρος μέσα σε γυάλινο βάζο. Στο ψυγείο τα αποξηραμένα φρούτα σκληραίνουν.
Το Συκόμελο (πετιμέζι από σύκο) είναι ένα σκουρόχρωμο, γλυκό σιρόπι, εντελώς φυσικό, κάτι αντίστοιχο με το πετιμέζι μόνον που προέρχεται από τα σύκα. Είναι ένα ωραιότατο, φυσικό γλυκαντικό με φρουτώδη γεύση που ταιριάζει απίστευτα με σαλάτες, κρέμες, παγωτά, τάρτες αλλά και τυριά όπως ανθότυρο και μανούρι.
Εκτός όμως από ένα γευστικότατο γλυκαντικό, το συκόμελο, είναι και θρεπτικό μια και έχει αντιοξειδωτικές ιδιότητες και είναι πλούσιο σε σίδηρο.
Συκόμελο μπορούμε να φτιάξουμε και στο σπίτι βράζοντας υπερώριμα σύκα με την φλούδα τους με νερό. Το συκόμελο διατηρείται σε αποστειρωμένα βάζα εκτός ψυγείου, σε σκοτεινό και δροσερό μέρος για 1-3 χρόνια.
